Λύκειo Επιδαύρου: Μια θετική δράση που πρέπει να διατηρηθεί και να ενισχυθεί
Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Το Λύκειo Επιδαύρου είναι ένα διεθνές θερινό σχολείο εφαρμοσμένης μελέτης του αρχαίου δράματος, που λειτουργεί κάθε καλοκαίρι (τα τελευταία χρόνια) κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου στην περιοχή της Αρχαίας Επιδαύρου.
Απευθύνεται σε σπουδαστές/τριες και απόφοιτους Ακαδημιών Θεάτρου, Δραματικών Σχολών και επαγγελματικών Σχολών Χορού και φοιτητές/τριες Πανεπιστημιακών Τμημάτων Θεάτρου με κατεύθυνση υποκριτικής από όλο τον κόσμο.
Στόχος του η έρευνα του αρχαίου δράματος (τραγωδία, κωμωδία, σατυρικό δράμα) σε βιωματικό επίπεδο, η οποία περιλαμβάνει διαφορετικές αισθητικές τάσεις, μεθόδους και ερμηνευτικές προσεγγίσεις – από τις πιο παραδοσιακές μέχρι τις πιο πειραματικές.
Το θέατρο συνιστά µια σύνθετη τέχνη, που διατηρεί µία σχέση αλληλεπίδρασης τόσο µε τις άλλες τέχνες όσο και µε τα ιστορικά, κοινωνικά και πολιτισµικά συµφραζόµενα.
Ως σύγχρονο παραστατικό είδος προς σκηνική παρουσίαση, το αρχαίο δράμα αναβίωσε πραγματικά τα τελευταία 60 χρόνια. Στόχος ήταν να βρεθούν οι τρόποι με τους οποίους το αρχαίο δράμα θα μπορούσε να έχει και σήμερα απήχηση στο κοινό, χωρίς να θυσιάζονται το ύφος, τα ηθικά μηνύματα και το πολιτικό περιεχόμενο των έργων, αναδεικνύοντας μάλιστα κρίσιμα ερωτήματα, όπως: Ποια είναι η σχέση του εαυτού μας με τον κόσμο; Ποιος είμαι σήμερα;
Επιλεγμένοι ανοιχτοί χώροι και το φυσικό περιβάλλον της Επιδαύρου, αξιοποιήθηκαν με στόχο να αποδεσμευθεί η διδασκαλία του αρχαίου δράματος από τη συνηθισμένη πρακτική του κλειστού χώρου, δίνοντας νέα δυναμική στις εκπαιδευτικές μεθόδους και εμπλουτίζοντας μ’ αυτόν τον τρόπο τη θεατρική πρακτική των φοιτητών και των σπουδαστών.
Οι κύκλοι μαθημάτων, τα σεμινάρια, οι εκπαιδευτικές επισκέψεις και άλλες δράσεις του προγράμματος πραγματοποιούνται σε ειδικά επιλεγμένους χώρους για τους σκοπούς του θεσμού (αρχαία θέατρα, αρχαιολογικούς χώρους, φυσικά τοπία, σχολεία), σε συνεργασία με τους αντίστοιχους φορείς διαχείρισης.
Οι θεματικές του εστιάζουν σε στοιχεία κομβικής σημασίας τόσο για την τέχνη του θεάτρου, όσο και για την έννοια του πολίτη.
Το πρόγραμμα του Λυκείου δίνει βάση στις ποικίλες ερμηνείες του αρχαίου δράματος και στις «περιοχές» όπου μπορεί να αντληθεί υλικό για τη σκηνική του ερμηνεία. Από το αποτύπωμα της λαογραφίας και της ελληνικής παράδοσης στη σύγχρονη δημιουργία, από τα αντιδάνεια από άλλους παραδοσιακούς πολιτισμούς αλλά και από τη μεγάλη γκάμα τεχνικών, θεωριών και σκηνικών αποδόσεων της αρχαίας κωμωδίας και τραγωδίας. Τα εργαστήρια του Λυκείου εμπνέονται από την κινέζικη όπερα, τους ινδικούς και άλλους παραδοσιακούς κύκλιους χορούς ως και το ιαπωνικό θέατρο Καμπούκι, μέχρι τις αρχές που προσδιόρισαν την υποκριτική και τη σκηνοθεσία του 20ου και 21ου αιώνα (Μέγιερχολντ, Γκροτόφσκι, Μνούσκιν, μεταδραματικό θέατρο, χοροθέατρο).
Η εμπειρία του Λυκείου Επιδαύρου προσφέρει στο νέο καλλιτέχνη τη δυνατότητα να συνεργαστεί και να συγκατοικήσει με άτομα που δεν έχουν απαραίτητα τις δικές του προσλαμβάνουσες και πολιτισμική καταβολή, να αποκτήσει την εμπειρία του ανοιχτού θεάτρου της Επιδαύρου, να δοκιμάσει την ερμηνευτική του γκάμα χωρίς τους περιορισμούς της κλειστής σκηνής, και να αποκτήσει μια εμπειρία κοινότητας η οποία είναι η αρχή της δημιουργίας ενός κοινοτικού θεάτρου όπως ήταν το αρχαίο.
Πώς ξεκίνησε
Ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου, αποφάσισε το 2016 να υλοποιήσει ένα δικό του όνειρο από την εποχή που ήταν σπουδαστής στη Δραματική Σχολή. Ένα όνειρο που δεκάδες άλλοι πριν απ’ αυτόν το σκέπτονταν αλλά –αν και μπορούσαν– το άφηναν μόνο να υπάρχει μέσα στις ατέρμονες συζητήσεις τους. Παράλληλα με την κατάρτιση του προγράμματος του Φεστιβάλ, προχώρησε και το σχέδιό του για να δημιουργήσει το «Λύκειο Επιδαύρου». Το Λύκειο λειτούργησε από το καλοκαίρι του 2017. Για τις ανάγκες αυτού του μεγάλου θερινού σχολείου δημιουργήθηκε κατασκήνωση όπου φιλοξενούνταν οι σπουδαστές, ώστε να εμπνέονται από το φυσικό περιβάλλον και να αποκτούν μια εμπειρία συνύπαρξης η οποία προήγαγε τις αξίες της κοινότητας, δηλαδή τη συνεργατικότητα, τη συμπληρωματικότητα και την ανταλλαγή, σ’ ένα πλαίσιο ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Στόχος η έρευνα του αρχαίου δράματος, σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, τόσο για τους καλλιτέχνες και τους θεωρητικούς του θεάτρου, όσο και για τους νέους καλλιτέχνες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ως σπουδαστές.
Υπεύθυνη για το Λύκειο είναι η δραματουργός, σκηνοθέτις, θεατρολόγος και θεατροπαιδαγωγός Τζωρτζίνα Κακουδάκη, μια πανθομολογουμένως επιτυχημένη, δοκιμασμένη και αφοσιωμένη καλλιτέχνις, που χαίρει εκτιμήσεως στο θεατρικό χώρο και εργάζεται άοκνα για το θεσμό.
Οι λόγοι
Το Λύκειο είναι ένας θεσμός που οφείλουμε να τον προστατεύσουμε και να τον υποστηρίξουμε -πέρα από κομματικές διαφορές- για τους εξής απλούς λόγους:
- Για την ανεκτίμητη εμπειρία της Επιδαύρου η οποία αποτελεί τον πιο δημοφιλή προορισμό παγκοσμίως που συνδέεται με το αρχαίο δράμα.
- Γιατί δίνει τη μοναδική δυνατότητα σε σπουδαστές υποκριτικής και χορού καθώς και σε νέους ηθοποιούς και χορευτές από όλο τον κόσμο να ζήσουν για 15 ημέρες την εμπειρία της συγκατοίκησης και της συναναστροφής σε έναν τόπο – ορόσημο που γεφυρώνει την αρχαιότητα και το φυσικό κάλλος με τη ζωή στην ελληνική ύπαιθρο.
- Γιατί διεξάγει μια ξεχωριστή πρακτική και βιωματική έρευνα του αρχαίου δράματος μέσω παραδοσιακών και σύγχρονων πειραματικών μεθόδων.
- Γιατί συνιστά έναν τόπο συνάντησης νέων διεθνών και Ελλήνων καλλιτεχνών, δασκάλων και σπουδαστών με ποικίλες δεξιότητες και πολυπολιτισμικές καταγωγές.
- Γιατί αποτελεί φυτώριο νέων δημιουργών που μπορεί να διευρύνει τις προοπτικές τους σε παγκόσμια κλίμακα και να τους βοηθήσει στα μελλοντικά καλλιτεχνικά τους βήματα.
- Γιατί αποτελεί τρόπο να αποκτήσουν οι σπουδαστές μια ολιστική εμπειρία συζητώντας για θέατρο, δημιουργώντας, ακούγοντας και βλέποντας θέατρο.
- Γιατί πρόκειται για ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, ενός από τα παλαιότερα φεστιβάλ της Ευρώπης το οποίο πρωταγωνιστεί εδώ και δεκαετίες στην παγκόσμια διάδοση του αρχαίου δράματος στο φυσικό του χώρο, το αρχαίο θέατρο.
- Γιατί πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και πιστοποιείται με Διδακτικές Μονάδες ECTS, γεγονός που αυξάνει το κύρος του.
- Επίσης γιατί υλοποιείται υπό την αιγίδα και τη στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικτύου Αρχαίου Δράματος.
- Γιατί τα διαφορετικά θεµατικά πεδία που καλύπτει το Λύκειο Επιδαύρου ανταποκρίνονται στην εγγενή συνθετότητα του θεάτρου και την αυξανόµενη συνεργία του µε άλλες µορφές τέχνης, δηµιουργίας και γνώσης.
- Γιατί συμβάλλει τα μέγιστα ως προς την κατανόηση και δόμηση μιας παράστασης, προωθώντας την εξέλιξη του θεάτρου.
- Γιατί δεν είναι εμπορικό δημιούργημα. Αντιθέτως είναι κάτι το οποίο έχει ποιοτικά κριτήρια και μια γενναιοδωρία, για να ξαναδούμε κάτι διαφορετικό και απολύτως δημιουργικό.
- Τέλος, γιατί συνδέει νέους και παλαιότερους δημιουργούς με την Ελλάδα μέσω της μνήμης, του βιώματος, της εμπειρίας και τους εξοικειώνει με τον ελληνικό πολιτισμό, αρχαίο και σύγχρονο.
Το Λύκειο Επιδαύρου και η Δημιουργική Απασχόληση Παιδιών στην Επίδαυρο στο πλαίσιο των παραστάσεων αποτελούν πλέον βασικά και χρήσιμα χαρακτηριστικά του Λυκείου Επιδαύρου με θετική διαδρομή που πρέπει να διατηρηθούν και να ενισχυθούν.